IVUS یکی از روش های تصویربرداری پزشکی است که با استفاده از کاتتر مخصوص که پروب سونوگرافی ریز به انتهای آن وصل شده است، عکسبرداری از لایه عروق انجام می شود.

این روش برپایه ارسال امواج صوتی از طریق کاتتر از داخل لومن رگ به لایه های داخلی رگ و برگشت امواج از همین لایه ها استوار است.تصویر به صورت زمان واقع(  Real Time) بوده و رزولوشن مناسبی دارد.

این تکنیک همانند آنژیوگرافی نیمه تهاجمی وبه قولی با حداقل تهاجم است.در این تکنیک از اشعه ایکس استفاده نمی شود.

در این روش قسمت دیستال کاتتر، داخل عروق و قسمت پروگزیمال کاتتر، به دستگاه کامپیوتر سونوگرافی وصل می شود.درقسمت دیستال کاتتر ناحیه بالن مانندی وجود دارد که از 64 پروب کوچک سونوگرافی تشکیل شده است.هرکدام از این پروب ها فرکانسی معادل 50-20 مگاهرتز دارد.

کاتتر مذکور از طریق شریان فمورال وارد آئورت شده و در ابتدای شریان کرونری نگه داشته می شود،سپس پروب های کوچک وارد کرونری شده تا به قسمت انتهایی برسند وبعد با استفاده از دستگاه مخصوص به آرامی عقب کشیده می شود درهمان حال تصویربرداری هم انجام می شود.

IVUS با استفاده از تکنولوژی سونوگرافی، رویت لایه های عروق خونی را از داخل لومن رگ فراهم می کند و به این ترتیب بررسی اندوتلیوم(دیواره داخلی) عروق خونی در انسان را امکان پذیر می سازد.

بیشترین مورد استفاده IVUS بررسی عروق قلبی(شریان کرونری) است.

IVUS  برای تعیین اندازه پلاک آتروم در طول شریان های کرونری مورد استفاده قرارمی گیرد.

توضیح: پلاک آتروم در نتیجه پیشرفت تجمع پلاک در عرض دیواره شریان طی دهها سال به دست می آید.این پلاک های آسیب پذیر نهایتاً منجر به تنگی و ضایعه شریانی و حمله قلبی می گردند.

IVUS در تعیین حجم پلاک در دیواره شریان و شدت تنگی لومن شریانی نیز کاربرد دارد.این در حالی است که بررسی موارد فوق به روش آنژیوگرافی غیر قابل اعتماد هستند.

تنگی استیوم شریانی و یا نواحی که در آنژیوگرافی به خوبی رویت نمی شوند و یا رویهم می افتند بوسیله IVUS به خوبی قابل بررسی هستند.

همچنین IVUS جهت ارزیابی و نتایج اقدامات درمانی انجام گرفته مانند؛ آنژیوپلاستی شریانی با و یا بدون استنت و همچنین درمان دارویی به کار می رود.

مزایای AVUS نسبت به آنژیوگرافی:

-         آنژیوگرافی برای نمایش گنجایش پلاک، شکل پلاک و اجزای پلاک ناتوان است.

-         تمامی لایه های رگ به طور دقیق بررسی می شود در حالی در آنژیوگرافی فقط مجرای داخلی رگ بررسی می شود.

-         IVUS به همراه اسپکتروسکوپی NIR برای مشخص کردن پلاکت ها به کار میرود.

-         تشخیص و انتخاب دقیق سایز بالن و استنت با IVUS امکان پذیر است.

-         در آنژیوگرافی ممکن است مجرای داخلی رگ ظاهری طبیعی داشته باشد در حالیکه پلاک آتروم در دیواره رگ باشد که در آنژیوگرافی قابل تشخیص نیست.

-         بررسی دقیق رگ LEFT MAIN با این روش امکان پذیر است و آنژیوپلاستی این رگ باید با حضور IVUS باشد.

-         در ضایعات CTO حین آنژیوپلاستی ممکن است دایسکشن یا پارگی اتفاق بیافتد و بررسی دقیق این گونه عوارض فقط با IVUS امکان پذیر است.

-         ارزشمندترین کاربرد IVUS مشاهده پلاک هایی است که در آنژیوگرافی قابل رویت نیستند.

-         از IVUS در تحقیقات، جهت فهم ودرک بهتر فرآیند آترواسکلروزیس در موجودات زنده به طور فزاینده ای استفاده می شود.

-         بر پایه مشاهدات آنژیوگرافی و گمانه زنی های پزشکی عوام پسندانه، فرض شده است که نواحی با درجه تنگی بالا در شریان های کرونری با میزان حملات قلبی ( MI) در آن نواحی مطابقت دارد.این در حالی است که با استفاده از IVUS این تصور در بیشتر موارد کاذب بوده است.

-         IVUS نه تنها قادر به آشکارسازی دقیق لومن شریان های کرونری می باشد، بلکه قادر به نمایش آترومای( غشای کلسترول متراکم شده با WBC ) مخفی در عرض دیواره شریان نیز می باشد.

-         IVUS قادر به بسترسازی و نگرش کلی بهتر و درک بیشتر در پیشرفت تحقیقات کلینیکی است.

در اوایل سال 1990 نتایج IVUS بر روی تنگی های دوباره شریانی بعد از آنژیوپلاستی( Restnosis ) نشان داد که بیشتر این تنگی ها غیرواقعی هستند.این در حالیست که در بررسی به روش آنژیوگرافی به صورت تنگی واقعی دیده می شوند.

از طرفی در بررسی با IVUS شکل گیری مجدد پلاک آتروم در آن ناحیه به صورت تنگی به ظاهر کاهش یافته مشاهده شد که جریان خون وکنتراست از اطراف و میان پلاک وجود داشت که باعث برآمدگی به داخل لومن شریان بعدازآنژیوپلاستی می شود.

در آنژیوگرافی عروق به صورت ستون های رنگی به اندازه کافی عریض دیده می شوند، و پلاک های بزرگ که به تازگی باعث عریض شدن دیواره رگ شده و مجرای لومن نسبتاً مسدود به نظر می رسد،این شناخت یا تشخیص ما را به استفاده بیشتر از استنت برای نگه داشتن پلاک بیرون از دیواره داخلی و خارجی از مجرا تشویق می کند.

به علاوه آزمون های IVUS که به طور فراوان انجام شده اند،در آشکار سازی و تایید یافته های پژوهشی اتوپسی در اواخر سال 1980 نقش داشته است.

IVUS در نمایش پلاک و تایید علت گشادی مجرای الاستیکی رگ در نتیجه پلاک اتروم موفقیت زیادی دارد این در حالی است که در بررسی به شیوه آنژیوگرافی؛ صرفاً آتروم هایی که باعث برآمدگی به داخل مجرا می شوند، دیده می شوند.

در این روش معمولاً رنگ مجرا به رنگ زرد، غشای خارجی به رنگ آبی و پلاک آترواسکلروتیک به رنگ سبز دیده می شود.

درصد تنگی همانند نواحی لومن به وسیله رنگ مشخص می شود؛ رنگ مجرا زرد و نواحی غشای الاستیک خارجی به رنگ آبی است.

با افزایش سایز پلاک، اندازه مجرا کاهش می یابد و در نتیجه درجه تنگی افزایش می یابد.

در مطالعه و درک بهتر ضایعات کرونری منتج به MI تاکنون بیشترین تجربه، با استفاده از آزمون های پژوهشی کلینیکی در اواخر 1990 در ایالات متحده آمریکا بوسیله آزمون های ترکیبی آنژیوگرافی- IVUS بدست آمده است.

مطالعات نشان داده اند که بیشترین MI در نواحی با آتروم زیاد در بین دیواره شریانی اتفاق می افتد، گرچه ضایعات خیلی کوچک در ابتدای شریانی همین نتیجه را به دست می دهند.

وسعت تنگی مجرا از تنگی ملایم تا تنگی های بالای 95 درصد را در بر می گیرد که باعث MI می شوند.تنگی هایی که متوسط هستند در کمتر از 50 درصد موارد باعث MI شده و پلاک های طولانی در اکثر موارد جزئی در نظر گرفته می شوند.

حملات قلبی( MI ) در نواحی با تنگی 75 درصد و بالاتر از آن به میزان 14 درصد بوده است.در تنگی های شدید که قبلاً مشخص شده اند، میزان خطر زیاد است.

این تحقیق بیشترین تمرکز خود را برای جلوگیری از حمله قلبی ناشی از تنگی های شدید و پلاک های آسیب پذیر تغییر داده است.

در حال حاضر موارد استفاده از تکنولوژی IVUS شامل؛

-         کنترل ضایعات پیچیده قبل از درمان با آنژیوپلاستی

-         کنترل تعبیه استنت داخل کرونری بعد از آنژیوپلاستی

-         باز شدن کامل و یا ناقص استنت پس از تعبیه آن در عروق کرونر

** اگر استنت به طور کامل باز نشده باشد جریانی به نام جریان توربلانت یا چرخشی بدست آمده که بین دیواره رگ و استنت اتفاق می افتد.این جریان برخلاف جریان دیواره رگ است وممکن است تهدیدی برای تشکیل هسته به منظور بوجود آمدن ترومبوز حاد شریانی باشد.

عدم مزایای IVUS در برابر آنژیوگرافی:

-         از معایب IVUS انجام آن در بخش کت لب، وقت گیر بودن و گران قیمت بودن آن است.

-         چون IVUS یک روش اینترونشنال است باید توسط آنژیوگرافرهایی انجام شود که برای رشته اینترونشنال کاردیولوژی آموزش دیده اند.

-         خطرات اضافی در استفاده از این روش نیز وجود دارد.

-         تصاویر IVUS کنتراست خیلی خوبی ندارند و در موارد زیادی دارای آرتیفکت می باشند

-         این روش قادر به شناسایی پلاک های کمتر از 100 میکرومتر نیست.

-         در افتراق پلاک های فیبروزی از چربی ناتوان است.

 

منبع: http://www.radiologyalinasab.blogfa.com/